Aydın’ın Söke ilçesi sınırları içerisinde yer alan Priene Antik Kenti, Helenistik ve Roma dönemlerinden izler taşıyan büyük bir tarih hazinesi olarak öne çıkıyor. Bu antik kent içinde yer alan Priene Tiyatrosu ise dünyanın en küçük antik tiyatrolarından biri olarak dikkat çekiyor.
Priene Antik Tiyatrosu, yaklaşık 5000 kişilik kapasitesiyle dönemine göre nispeten mütevazi bir yapıya sahiptir. Hem mimari özellikleri hem de akustiği ile antik dünyanın küçük, mühendislik dünyasının büyük bir başarısı olarak kabul edilmiştir. M.Ö. 4. yüzyılda kurulduğu düşünülen Priene Antik Kenti, Hippodamos şehir planlama sistemine uygun olarak tasarlanmış olup, düzgün bir kent planına sahip erken dönem yerleşimlerinden biri olarak biliniyor. Dik bir yamaca inşa edilmiş olan kent, Büyük Menderes Ovası’na hakim bir konumda yer alıyor. Kentin en dikkat çekici yapılarından biri olan tiyatro, klasik Yunan tiyatrolarının tipik yarım daire biçimli oturma düzeniyle tasarlanmış. Bununla birlikte, sesin her noktaya eşit şekilde yayılmasını sağlayan akustik yapısıyla mühendislik açısından özel bir yere sahiptir.
Helenistik Dönem’in mimari ve akustik harikası
Helenistik dönem mühendisleri, oturma alanlarını belirli bir eğimle tasarlayarak, sesin her noktaya ulaşmasını sağlamış ve taş malzemenin akustik özelliklerinden faydalanarak optimum ses dağılımını gerçekleştirmişlerdir. Günümüzde bile tiyatronun sahnesinde yapılan ses denemeleri, bu tasarımın başarısını ortaya koymaktadır.
Roma döneminde yeni kullanım alanları
Helenistik dönemde ağırlıklı olarak tiyatro oyunları ve dinsel törenler için kullanılan tiyatro, Roma döneminde farklı etkinliklere de ev sahipliği yapmıştır. Roma döneminde tiyatronun sahne binası genişletilerek politik toplantılar ve hatta gladyatör dövüşleri gibi etkinlikler için de kullanılmıştır. Ancak Priene’nin nispeten küçük bir kent olması nedeniyle bu tür etkinliklerin sınırlı olduğu tahmin edilmektedir.
Tiyatronun mimari özellikleri ve korunmuş yapısı
Priene Tiyatrosu’nun küçük inşa edilmiş olmasının nedenleri arasında kentin nüfus yapısı ve coğrafi koşulları gösterilmektedir. Dik bir yamaca kurulu Priene’de genellikle doğal topografyaya uygun yapılar inşa edilmiştir ve tiyatronun boyutları da bu doğrultuda belirlenmiştir. Bugün, Söke’ye bağlı Güllübahçe Mahallesi sınırları içerisinde yer alan Priene Antik Kenti, Helenistik dönemin en iyi korunmuş kentlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Tiyatronun büyük ölçüde sağlam kalmış olması, hem yapının inşa edildiği malzemenin kalitesini hem de dönemin mühendislik tekniklerinin ne kadar ileri düzeyde olduğunu göstermektedir.
Priene Antik Kenti ve tiyatrosu, Helenistik dönemin mimari ve şehircilik anlayışını yansıtan büyük bir miras niteliğinde olup, tarih meraklıları için eşsiz bir keşfedilmesi gereken destinasyon olarak öne çıkmaktadır.
News
